De verdeling tussen de Republiek en Noord-Ierland

De geschiedenis van Ierland is lang en gecompliceerd - en een van de resultaten van de strijd voor onafhankelijkheid was een verdere complicatie. Namelijk de oprichting van twee afzonderlijke staten op dit kleine eiland. Omdat deze gebeurtenis en de huidige situatie bezoekers blijft misleiden, proberen we uit te leggen wat er is gebeurd.

De ontwikkeling van Ierse interne afdelingen tot de 20e eeuw

Eigenlijk begonnen alle problemen toen Ierse koningen in burgeroorlog verwikkeld waren en Diarmaid Mac Murcha Anglo-Normandische huurlingen uitnodigde om voor hen te vechten - in 1170 zette Richard FitzGilbert, beter bekend als "Strongbow", eerst voet op Ierse bodem.

En hij hield van wat hij zag, trouwde met Mac Murcha's dochter Aoife en besloot dat hij voorgoed zou blijven. Van ingehuurde hulp tot koning van het kasteel nam slechts een paar snelle slagen met Strongbow's zwaard. Sindsdien was Ierland (min of meer) onder Engelse overheersing.

Terwijl sommige Ieren zich met de nieuwe heersers schaarden en er (letterlijk) een moord onder deden, namen anderen het pad van rebellie. En het etnische onderscheid vervaagde snel, met de Engelsen thuis die klagen dat sommige van hun landgenoten 'meer Iers dan de Ieren' werden.

In de tijd van Tudor werd Ierland uiteindelijk een kolonie - de overtollige populaties in Engeland en Schotland, evenals jongere (landloze) zonen van de adel werden verscheept naar "Plantations", waardoor een nieuwe orde werd gevestigd. In alle opzichten was Henry VIII spectaculair gebroken met het pausdom en de nieuwe kolonisten brachten de Anglicaanse kerk mee, eenvoudigweg "protestanten" genoemd door de inheemse katholieken.

Hier begonnen de eerste divisies langs sektarische lijnen. Deze werden verdiept met de komst van Schotse Presbyterianen, vooral in de Ulster-plantages. Stabiel antikatholiek, pro-parlement en met wantrouwen bekeken door de Anglicaanse Ascendency vormden zij een etnische en religieuze enclave.

Home Rule - en de Loyalist Backlash

Na verschillende onsuccesvolle nationalistische Ierse opstanden (sommigen onder leiding van protestanten zoals Wolfe Tone) en een succesvolle campagne voor katholieke rechten plus een zekere mate van Ierse zelfbeheersing, was "Home Rule" de strijdkreet van Ierse nationalisten in het Victoriaanse tijdperk.

Dit vereiste de verkiezing van een Ierse vergadering, die op haar beurt een Ierse regering verkoos en Ierse interne zaken leidde binnen het kader van het Britse rijk. Na twee pogingen zou Home Rule in 1914 werkelijkheid worden, maar werd door de oorlog in Europa op een laag pitje gezet.

Maar zelfs voordat de schoten van Sarajevo werden afgevuurd, werden er in Ierland oorlogstrommels verslagen - de pro Britse meerderheid, voornamelijk gecentreerd in Ulster, vreesde verlies van macht en controle. Ze gaven de voorkeur aan een voortzetting van de status quo. De Dublin-jurist Edward Carson en de Britse conservatieve politicus Bonar Law werden stemmen tegen Home Rule, riepen massale betogingen en in september 1912 nodigden ze hun vakbondsleden uit om de 'Plechtige League and Covenant' te ondertekenen. Bijna een half miljoen mannen en vrouwen ondertekenden dit document, sommige drastisch in hun eigen bloed - beloven om Ulster (tenminste) een deel van het Verenigd Koninkrijk met alle noodzakelijke middelen te houden. In het volgende jaar meldden 100.000 mannen zich aan bij de Ulster Volunteer Force (UVF), een paramilitaire organisatie die zich inzet voor het voorkomen van huisregels.

Tegelijkertijd werden de Ierse vrijwilligers opgericht in nationalistische kringen - met het doel Home te verdedigen. 200.000 leden waren klaar voor actie.

Opstand, oorlog en het Anglo-Ierse verdrag

Eenheden van de Ierse vrijwilligers namen deel aan de Paasopstand van 1916, de gebeurtenissen en vooral de nasleep daarvan zorgden voor een nieuw, radicaal en bewapend Iers nationalisme. De overweldigende overwinning van Sinn Féin tijdens de verkiezingen van 1918 leidde tot de vorming van de eerste Dáil Éireann in januari 1919. Een guerrillaoorlog gevoerd door het Ierse Republikeinse leger (IRA) volgde, eindigend in een patstelling en uiteindelijk het bestand van juli 1921.

Home Rule was, in het licht van Ulsters voor de hand liggende weigering, gewijzigd in een afzonderlijke overeenkomst voor zes overwegend protestantse districten van Ulster (Antrim, Armagh, Down, Fermanagh, Derry / Londonderry en Tyrone) en een nog te bepalen oplossing voor "de Zuiden". Dit kwam eind 1921 toen het Anglo-Ierse verdrag de Ierse vrije staat uit de 26 overgebleven provincies creëerde, geregeerd door de Dáil Éireann.

Eigenlijk was het ingewikkelder dan dat zelfs ... het Verdrag, toen het van kracht werd, schiep een Ierse vrije staat van 32 provincies, het hele eiland. Maar er was een opt-out-clausule voor de zes provincies in Ulster. En dit werd ingeroepen, vanwege een aantal tijdproblemen, alleen de dag nadat de Vrijstaat ontstond. Zo was er ongeveer een dag lang een verenigd Ierland, om de volgende ochtend in tweeën gesplitst te worden. Omdat ze nog steeds zeggen dat onderwerp nummer één met elke Ierse agenda voor een vergadering de vraag is "Wanneer splitsen we in facties?"

Dus Ierland was verdeeld - met instemming van de nationalistische onderhandelaars. En terwijl een democratische meerderheid het verdrag als het geringste kwaad accepteerde, zagen harde nationalisten het als een uitverkoop. De Ierse Burgeroorlog tussen de IRA en de Vrijstaatstrijdkrachten volgde, wat leidde tot meer bloedvergieten en vooral meer executies dan de Paasopstand. Pas in de komende decennia moest het verdrag stap voor stap worden ontmanteld, met als hoogtepunt de unilaterale verklaring van een 'soevereine, onafhankelijke democratische staat' in 1937. De Republic of Ireland Act (1948) maakte de totstandkoming van de nieuwe staat definitief.

Het "noorden" kwam uit Stormont

De verkiezingen van 1918 in het Verenigd Koninkrijk waren niet alleen succesvol voor Sinn Féin - de conservatieven stelden een belofte van Lloyd George veilig dat zes districten van Ulster niet gedwongen zouden worden tot de huisregel.Maar een aanbeveling van 1919 pleitte voor een parlement voor (alle negen provincies van) Ulster en een ander voor de rest van Ierland, die beide samenwerken. Cavan, Donegal en Monaghan werden later uitgesloten van het Ulster-parlement ... ze werden beschouwd als schadelijk voor de Unionistische stemming. Dit heeft in feite de partitie ingesteld zoals die tot vandaag doorgaat.

In 1920 werd de Ierse regering aangenomen, in mei 1921 werden de eerste verkiezingen gehouden in Noord-Ierland en een unionistische meerderheid vestigde de (geplande) suprematie van de oude orde. Zoals verwacht verwierp het Noord-Ierse parlement (zittend in het Presbyterian Assembly's College tot het verhuizen naar het grootse Stormond Castle in 1932) het aanbod om zich bij de Ierse Vrijstaat aan te sluiten.

Implicaties van de Irish Partition for Tourists

Terwijl tot een paar jaar geleden het oversteken van de Republiek naar het Noorden wellicht gepaard ging met grondige zoektochten en diepgaande vragen, is de grens vandaag onzichtbaar. Het is ook vrijwel ongecontroleerd, omdat er geen ijkpunten of zelfs borden zijn!

Er zijn echter nog steeds enkele implicaties, want toeristen en steekproeven zijn altijd een mogelijkheid. En met het spook van de Brexit, de terugtrekking van het VK uit de EU, dreigt het nog ingewikkelder te worden dan dit:

• Noord-Ierland maakt nog steeds deel uit van het VK, de Republiek is een afzonderlijke staat - dit betekent dat je de Britse en Ierse immigratie- en visumregels moet controleren voordat je de grens oversteekt.
• Er zijn twee valuta's in Ierland - terwijl de Republiek de euro gebruikt, klampt Noord-Ierland zich vast aan het pond sterling.
• Bij het rijden door Ierland moet je onthouden dat verkeersborden anders zijn - vooral dat snelheden en afstanden in mijlen in het noorden, in kilometers in de Republiek, worden gepost.
• Informeer bij uw autoverhuurbedrijf of u daadwerkelijk de grens mag overschrijden - er zijn soms beperkingen van toepassing.
• Hoewel Noord-Ierland niet als een gevaarlijke plaats moet worden beschouwd, kan de veiligheidssituatie van tijd tot tijd onoverkomelijke maatregelen vergen - het meest voor de hand liggende omleidingen.
• Prijzen kunnen enorm variëren tussen Noord-Ierland en de Republiek - benzine is meestal veel duurder in het noorden, terwijl boodschappen daar misschien goedkoper zijn.